Da của chúng ta có 3 lớp chính từ ngoài vào trong: thượng bì, trung bì và hạ bì.
Thượng bì: hàng rào bảo vệ đầu tiên của làn da, nằm ở ngoài cùng và được chia thành 5 lớp tế bào nhỏ hơn: lớp sừng, lớp bóng (lớp sáng), lớp hạt, lớp gai, lớp đáy. Trong đó thì lớp sừng và lớp đáy đóng vai trò quan trọng nhất, cần lưu ý nhất trong bảo vệ đối với làn da.
Lớp sừng: là lớp tế bào rất quan trọng vì nó chính là hàng rào bảo vệ đầu tiên nhất.
Đây là một lớp tế bào không nhân, đã chết, nằm ở ngoài cùng. Một số tế bào chết này bong ra hàng ngày, vì vậy chúng ta cần sử dụng các sản phẩm sữa rửa mặt, tẩy tế bào chết phù hợp để giúp loại bỏ các tế bào chết bị bong ra này, giúp làm sạch và tránh bít tắc lỗ chân lông.
Xen giữa các tế bào sừng là lớp lipid (acid béo) gồm có: ceramide, acid béo tự do, cholesterol, cholesteryl ester... Những acid béo này như một lớp keo kết dính các tế bào sừng chặt chẽ với nhau, ngăn mất nước và ngăn vi khuẩn xâm nhập. Sự tổng hợp các acid béo này phụ thuộc vào các enzym hoạt động ở pH hơi acid (khoảng 4.5-5.5), ngoài ra trên bề mặt lớp sừng còn có hệ lợi khuẩn (các vi khuẩn sống cộng sinh và lành tính, giúp da khỏe mạnh, ức chế vi khuẩn gây hại).
Do đó việc chọn sản phẩm SRM, toner có độ pH phù hợp là rất quan trọng để giúp cho hoạt động bảo vệ ở lớp sừng da được toàn vẹn.
CẤU TẠO CỦA LỚP MÀNG LIPID
HÀNG RÀO BẢO VỆ DA
Lớp đáy: chính là lớp tế bào nằm dưới cùng của da, tạo nên lớp màng đáy DEJ cực kỳ quan trọng.
DEJ là lớp màng mỏng nằm ở vùng đáy của tầng thượng bì trong da, ngăn cách giữa thượng bì ở phía trên và trung bì ở phía dưới, tuy chỉ là một lớp màng mỏng nhưng lại có vai trò rất quan trọng, tổn thương các phân tử ở vùng màng đáy này có thể dẫn đến nhiều bệnh lý nghiêm trọng ở da, vd như ly thượng bì bóng nước bẩm sinh.
Ngoài ra thì vùng đáy cũng là nơi chứa nhiều melanocyte hắc tố bào, sản sinh sắc tố melanin cho da -> rối loạn sắc tố da -> nám, tăng sắc tố sau viêm…
Nếu như lớp sừng là lớp bảo vệ đầu tiên thì lớp DEJ chính là hàng phòng thủ cuối cùng của thượng bì. Ở lớp DEJ này chứa các tế bào đáy là những tế bào có khả năng phân chia, biệt hóa thành các loại tế bào khác của da, tạo ra nguồn tế bào dồi dào cung cấp các lớp phía trên, giúp tái sinh và tái tạo thượng bì. Chu trình thay mới thượng bì từ 28-30 ngày chính là thời gian để các tế bào ở vùng DEJ tăng sinh, biệt hóa và phát triển thành các lớp tế bào phía trên. Nếu lớp tế bào đáy bị hư hỏng thì quá trình phát triển tế bào sẽ bị rối loạn, khiến da bị bong tróc, hư tổn, thậm chí các bệnh lý nguy hiểm về da như ung thư da.
Ở lớp DEJ này còn chứa những tế bào hắc tố (melanocyte). Nếu DEJ bị hư tổn sẽ gây ra các vấn đề như thâm nám, tàn nhang khó hồi phục. Màng đáy DEJ bị tổn thương cũng khiến sắc tố melanin rơi từ vùng thượng bì xuống trung bì, khiến cho nám nông trở thành nám sâu, làm cho hiệu quả điều trị kém hơn, lâu hơn và thậm chí là không hồi phục.
Do đó, để nuôi dưỡng và bảo vệ lớp màng đáy DEJ này, các sản phẩm cần có những công nghệ chuyên biệt giúp đưa dưỡng chất thẩm thấu sâu được tới lớp màng đáy của thượng bì, và các hoạt chất được điều chế chuyên biệt để giúp nuôi dưỡng, bảo vệ và phục hồi lớp màng đáy DEJ này.
Nhiều nghiên cứu trên mô học, GPB, cắt da sinh thiết cho thấy những làn da nám kháng trị có sự phá hủy màng đáy của vùng thượng bì, khiến cho các melanocyte và melanin thâm nhập xuống vùng trung bì, đây là một lý do quan trọng khiến nám khó điều trị và rất hay tái phát.
Hình 1 nhuộm PAS xác định màng đáy thượng bì, có thể thấy hình bên trái là da nám bị mất màng đáy thượng bì, trong khi bên phải da bình thường cấu trúc màng đáy rất rõ,
Các nghiên cứu cho thấy trong vùng da nám có sự gia tăng nồng độ của các chất gây thoái biến collagen, đặc biệt là collagen type 4 và 6 (những thành phần quan trọng của màng đáy thượng bì), từ đó khiến cho màng đáy bị thủng nhiều chỗ và khiến cho melanocyte di chuyển đến trung bì nhiều hơn.
Những yếu tố đó khiến cho các tế bào melanocyte và melanin xâm nhập, rơi rớt từ vùng thượng bì xuống trung bì.
Tỉ lệ có phá hủy màng đáy thượng bì này trong nám da là bao nhiêu? Một số nghiên cứu chỉ ra rằng tỉ lệ này có thể lên đến 83-96% các bệnh nhân bị nám, một con số rất cao và giải thích vì sao nám thường khó trị và hay tái phát.